เชื้อโรค ร่างกาย และรัฐเวชกรรม: ประวัติศาสตร์การแพทย์สมัยใหม่ในสังคมไทย

ทวีศักดิ์ เผือกสม เขียน

พิมพ์ครั้งที่ 2 ISBN 978-616-93138-4-7

จำนวน 380 หน้า

หนังสือเล่มนี้มุ่งแสดงให้เห็นถึงการก่อตัว/การสถาปนาของระบบความรู้ทางการแพทย์สมัยใหม่ในสังคมไทย ตลอดจนกระบวนการที่การแพทย์สมัยใหม่ของตะวันตกกลายเป็นเครื่องมือของอำนาจรัฐไทยทั้งในแง่ความคิด โครงสร้าง สถาบัน และนโยบาย กล่าวโดยสรุป ต้องการแสดงให้เห็นว่าเชื้อโรคได้สร้างชาติขึ้นมาได้อย่างไร หรือการควบคุมเชื้อโรคกลายเป็นเครื่องมือในการสร้างวินัยให้แก่พลเมืองของชาติได้อย่างไร ความคิดในเรื่องเชื้อโรคดังกล่าวได้เดินทางเข้ามาในสังคมไทยพร้อมกับโรคระบาดซึ่งแพร่กระจายตัวออกไปอย่างรวดเร็วตามเส้นทางและวิวัฒนาการของเทคโนโลยีการคมนาคม ในด้านหนึ่งความคิดเรื่องเชื้อโรคได้กลายเป็นรากฐานทางความคิดสำคัญให้กับรัฐในการดิ้นรนต่อสู้กับ “ศัตรูที่มองไม่เห็น” และในอีกด้านหนึ่งก็ได้กลายเป็นเหตุผลในการสร้างความชอบธรรมในการเข้าไปควบคุมดูแลร่างกายของพลเมือง ซึ่งมีเป้าหมายสูงสุดเพื่อให้สร้างพลเมืองที่มีสุขภาพพลามัยที่เข้มแข็ง ใช้ชีวิตอย่างมีเหตุผล และมีอรรถประโยชน์สูงสุดในทางการผลิต โดยมีโรงพยาบาลเป็นกลไกทางความรู้และทางอุดมการณ์สำคัญที่ทำให้ความคิดเรื่องการจัดการกับร่างกายของพลเมืองมีความเป็นไปได้